De website vandebron.nl brengt consumenten in contact met boeren in de buurt die groene stroom kunnen leveren. Zoals Jaap Postma uit Molwerkum, die een windmolen op zijn erf heeft.
DOOR SUSAN BLANKEN − de Volkskrant – 04/04/14
Wie melk, aardappelen of vlees ‘direct bij de boer’ wil kopen, kan op allerlei adresjes terecht. Sommige consumenten vinden het belangrijk om precies te weten waar hun spullen vandaan komen. Eigenlijk zou er ook groene energie direct-van-de-boer moeten zijn, vonden de bedenkers van Vandebron.nl. Deze week lanceerden zij hun platform voor duurzame energie die door landbouwers met windmolens of zonnepanelen op hun eigen erf wordt opgewekt.
Wie enorm hecht aan een ‘eigen adresje’ voor stroom, kan op de website woonplaats, type huis en aantal bewoners intikken, waarna een lijstje verschijnt van enkele boeren in de omgeving die groene stroom aanbieden. Nu leveren zij die stroom meestal aan energiebedrijven, die het met een marge doorverkopen aan de consument. Ook Vandebron.nl rekent trouwens provisie: 10 euro per maand voor zowel consument als producent voor het onderhoud van de website en de personeelskosten.
‘Als je via een groot energiebedrijf kiest voor duurzame energie, heb je geen zicht op waar deze energie vandaan komt. In de praktijk kopen energiebedrijven certificaten op van duurzame energie uit bijvoorbeeld Noorwegen die helemaal niet gebruikt wordt’, zegt Remco Wilcke, een van de oprichters van de website.
Helemaal uniek is het initiatief niet. Wie lokale duurzame stroom wil inkopen, kan ook terecht bij bestaande corporaties van windmolenhouders, zoals de Windunie of Raedhuys. Op de jaarlijkse ranglijstjes van aanbieders van duurzame energie staan die bedrijven steevast bovenaan. Ook sommige kleine groene energiebedrijven switchen de laatste jaren snel naar zo veel mogelijk groene stroom van eigen bodem. Maar bij geen van hen kun je terecht bij je eigen buurtboer, als je dat zou willen, repliceert Wilcke. ‘Op dit moment hebben we tien boeren die energie leveren voor zo’n 20 duizend huishoudens, verspreid over heel Nederland.’ Daarnaast verschilt de prijs via Vandebron per boer; zo’n prijsdifferentiatie is niet mogelijk bij andere corporaties.
Ondanks de provisie van een tientje per maand of 120 euro per jaar is stroom bij Vandebron nog steeds een goede koop, zegt Wilcke. Volgens hem is er maar één manier om goedkoper stroom in te kopen, namelijk door elk jaar van energieleverancier te wisselen en te profiteren van diverse aanbieding die voor nieuwe klanten gelden. ‘Maar dat is veel gedoe en op de lange termijn zijn wij goedkoper.’
De maximumprijs bij Vandebron, als je nog geen boer gekozen hebt, is 22 cent per kilowattuur. Dat is ongeveer hetzelfde als bij andere aanbieders. Ter indicatie: met een 100% Nederlandse wind-contract van Greenchoice betaalt de consument ook 22 cent per kWu, met een vast tarief van 1,67 euro per maand. Dat tarief wordt verdubbeld als de klant ook gas afneemt van Greenchoice, wat kan oplopen tot 3,34 euro per maand.
Net als bij alle andere groene stroom krijgen klanten nog steeds dezelfde trillende atomen uit het stopcontact – niet de elektriciteit die door de windmolens wordt opgewekt. ‘We kunnen natuurlijk geen directe stroomlijn leggen tussen de consument en boer Henk. Je betaalt voor de opgewekte groene energie die bijdraagt aan een duurzamer milieu.’
Aardgas kopen bij Vandebron kan ook, maar ‘groen’ is dat gas niet. Het weinige gas dat nu al in Nederlandse vergistinginstallaties wordt geproduceerd, is technisch niet geschikt om in het aardgasnet te pompen. Voor de extra prijs die de website rekent voor gas, worden duurzame projecten in derdewereldlanden gefinancierd.
Twee van de ‘windmolenboeren’ met wie de website een contract heeft, zijn Jaap Postma en zijn vrouw Feikje uit Molwerkum, die een grote windmolen op hun erf hebben staan. Op jaarbasis kunnen ze zeshonderd huishoudens aan stroom helpen. Aan zichzelf leveren ze niet: ‘Die aansluiting is hartstikke duur.’
‘Ik dacht eerst: wat zijn dat voor lui?’, zegt Feikje. ‘Natuurlijk zien die jongens voor zichzelf een financiële toekomst in dit bedrijf. Maar het zijn ook idealisten die het milieu willen verbeteren. Toen was ik om.’
Zoals bijna overal zijn windmolens in Friesland een heikel punt voor omwonenden. ‘Iedereen wil windenergie, maar niemand wil een windmolen in zijn tuin. Wij vinden het ook lelijk en zouden liever een geconcentreerd windmolenpark in de buurt willen, zodat het uitzicht op maar één plek wordt vervuild. Maar ja, dat kan niet zomaar. Hij staat nu achter op het erf.’
Boer Jaap Postma gaat ervan uit dat de bestaande energiebedrijven niet blij zijn met het initiatief, dat immers een nieuwe concurrent is. Maar dat valt volgens energiebedrijf Nuon wel mee. ‘Vandebron ziet dezelfde behoeften in de markt als wij: duurzaam opgewekte stroom uit de buurt. Daar zijn we ook zelf mee bezig. Klanten willen steeds vaker weten waar hun stroom vandaan komt’, zegt de woordvoerder.
En wat nou als de windmolen van boer Henk geraakt wordt door de bliksem? ‘We hebben een buffer van 5 procent. Als de windmolen echt voor langere tijd uit de running is, mag je een andere boer uitkiezen. Wij garanderen je dan dezelfde prijs als daarvoor.’